Saigon
năm xưa có những “cái nầy“:
Cùng
bán thuốc tây, nhưng lại “trương bảng hiệu” với
2 cái tên khác nhau :
Đó là : Nhà Thuốc Tây và Nhà Thuốc GÁC
1
- Nhà Thuốc Tây, bán thuốc theo “giờ hành
chánh”:
Sáng bán từ 8 giờ tới 11 giờ
rưỡi, nghỉ …
Chiều bán từ 2 giờ tới 5 rưỡi,
nghỉ và phải nghỉ …đúng giờ !
2 - Nhà Thuốc Gác “bán ngoài giờ đó“
nghĩa là bán : Sáng sớm – Giữa trưa – Chiều
tối tới nữa đêm !!! Vậy Nhà Thuốc Gác 1 ngày,
mở cửa - đóng cửa 3 lần !!!
Nếu quá nửa đêm,
bệnh nhân gõ cửa, Nhà Thuốc Gác vẫn bán …phẻ
re !!!
Đó là cái hay
của sự “chia phiên“ giữa hai loại nhà thuốc
tây …Nên tiện lợi vô cùng !
Đặt biệt, chổ
nào có Nhà Thuốc Tây là có Nhà Thuốc Gác … ở
gần gần đó !!!
Tại đường Phan
đình Phùng ( khoảng giữa chợ Vườn Chuối và Tòa
Đại Sứ Miên cũ ), tại ngã ba Trường Kiến Thiết,
hồi xưa, có một cái Nhà Thuốc Gác như vậy !
(
Chủ Nhà Thuốc Gác là Thầy Tư Chích, ông …đèo
bòng, ham “huê lợi“, nên bị mấy tay “xì thẩu“
xí gạt, tham gia vô “phong trào“ nuôi cút,
Thầy Tư nuôi “cút lồng“ ở trên lầu Nhà Thuốc
Gác và rồi …con cút tiu - dên và Thầy Tư tán
gia bại sản … !!! )
Vẩn
còn chữ “Gác” khác nữa …
Chữ
gác nữa là “Gác Dan“ nghĩa là ( canh me ) Gác
kẻ GIAN ( chớ còn gì nữa ) nhưng sao lại viết
“gian gê-i… thành dê - đê“ thì …ngỡ ngàng rồi
…hỏng rõ …đành bó tay …chờ bá quan văn võ nói
dùm …
Đó đó … tiếng
Việt “phong phú“ chưa nè ?!
Chỉ những Hãng -
Xưởng tư nhân (như hãng dệt Vinatexco ở đầu
phi trường Tân Sơn Nhứt gần Bà Quẹo) là mới
có người “gác dan“ tại cổng ra vô, mà thường
thì người coi cổng …gác dan là “ mấy ông Chà
“, vì mấy ông nầy tánh …khó như quỉ, thằng ôn
dật nào “nhám tay“ là đừng hòng qua mắt mấy
ổng, mấy ổng tinh ý lắm và mấy lão đó mà thộp
cổ thì thằng ăn cắp đừng năn-nỉ, mất công… Mấy
ổng nói tó … là tó !!!
Cũng chưa hết
“cái gác“ đâu… còn nữa nè …
Ở miền Nam năm
xưa, trong nhà (nhà dưới) thường có “cái
gác“ bằng cây, dùng để đồ vật dụng hay làm chổ
ngủ …còn nếu cái gác đổ xi măng thì gọi là
“lầu một“ …
Thí dụ :
-
Mầy leo lên Gác lấy cái thùng xuống đây …
Rồi còn chuyện
“kỵ cái - gác” nầy nữa, bà Ngoại thường dặn :
-
Con gái đàng hoàng, hỏng ai nằm GÁC chưn chữ
ngũ …khơi khơi trên bộ ván !
Nghĩa là cấm
đờn-bà con gái nằm chình ình trên bộ ván gõ
…nhịp giò đọc “tiểu thuyết” rồi … tự nhiên
cẳng nầy Gác lên trên đầu gối cẳng kia …
Ông Bà xưa rất
kỵ …”cái - gác” nầy !!!
Nên “Cấm Tiệt“
con gái nằm mà “gác giò chữ ngũ“ là vậy …
Ông Bà xưa kỷ
tính lắm, hỏng có lộn xộn được đâu … (?!)
Rồi còn “Gác Kèo
Ong” …Nghĩa là cho 2 đầu cây kèo “gác TRÊN“
chẻn hai cây rừng hay cây sào cho ong làm mật
…Nói là Gác Kèo ong ! Chớ hỏng nói GẮN kèo ong
!!!
Tóm lại, Gác là
để cái gì đó …lên trên …cái gì đó …
Viết lòng vòng
một hơi, bi giờ vô đề ….nói dóc về “Xe Ba Gác“
nè …
Tiên khởi …Hồi
đời tây, ở miền Nam, bà con đi xa, thì ngồi
xe bò, xe ngựa hay xe kéo …còn gần gần thì lội
bộ tà tà …
Lúc đó …năm
1.900 … 50 mấy 60 :
Trong xóm có 1
ông đi “xe đạp” hiệu Anh-song-Đờ-luýt thắng
đũa, mà khi đó, bà con gọi là
XE MÁY … kêu “Xe Máy“ chắc là để phân biệt với
Xe Kéo, Xe Bò, Xe Ngựa ? (?!)
…Như
vậy cái tên XE MÁY đã có từ hồi năm 1.000 chín
trăm 50 …năm mấy rồi…
( Lâu lâu, Bác
Tám “Xách Xe Máy” tới nhà “ông già Tía” thằng
bạn để nhậu, rồi Tía nó, sai nó “lấy Xe Máy
Bác Tám” đi mua rượu đế, tụi nhỏ mới dám Tó
chiếc XE MÁY Anh-song Đờ-luýt của Bác Tám, để
thằng nhóc tì, được dịp … thò cẳng “chạy lòn”
lại còn chở thêm 1 thằng ngồi sau, đó là dịp
may … phước đức ông bà để lại, mới có dịp
“thót” lên Xe Máy đi mua rượu, chớ bình thường,
khó mà rớ chiếc Xe Máy Anh-Song nầy !!!
Và thằng “đỏi”
nào muốn “chạy-lòn” (cho mấy đứa con gái ê
càng - lé mắt ) cũng phải “tập-lòn” tróc vãi
lòi vi, mới chạy …đặng, chớ hỏng giởn chơi
được đâu !!!)
Và xe đó là XE
MÁY của đờn – ông ! Vì …cái sườn “đòn – dông“
chạy lòn…
Còn XE ĐẦM là xe
để…Bà Đầm hay đờn – bà con gái đi, vì sườn nó
…xui xuống
Đờn - bà con
gái, hỏng được phép …giở giò qua xe đòn dông,
coi kỳ !!!
Đồng thời, lúc
nầy ở Saigon hoa lệ ….cũng có xe Xích Lô Máy
và xe Xích Lô Đạp chạy tung hoành lục tặc cùng
với xe Taxi Xanh, Xe Taxi ( gọi là Xe Tắc-xi )
có “cây” đèn xi-nhan …bật ra, ở cửa Bác Tài,
để xin rẽ trái, rẽ xong, nó “cụp vô” …còn khi
Bác Tài Taxi, đột nhiên thò tay ra cửa, đưa
tay trái thẳng lên trời, nhấp nhấp mấy ngón
tay cong cong… là ý Bác Tài ra hiệu,
để ”xin tấp vô lề phải“ đó
nhen bà con ...(còn nhớ kỷ lắm đó)
Xe Xích Lô Máy (có máy 150 cc) để chở hành khách và chở đồ…
Còn xe Xích Lô
Đạp, thì …phải đạp tháo mồ hôi hột, để chở “bộ
hành“ nhưng cũng .. lai rai chở đồ
“hàng bông“ ở chợ Cầu Muối, chợ Đũi,
chợ Vườn Chuối, chợ Rẫy …
Xe Xích Lô đạp (
còn có tên nghe nhứt xương là “xôxíchle” ) …cà
nhổng, cao lêu nghêu, lòng xe lại nhỏ, “lọt
lòng“ chỉ một hai người, còn chở đồ hàng bông
rau cải thì chất lên xe được 2 giỏ là đầy cóng
!!! Bởi vậy …
Hỏng biết ai
“bày đầu” …bắt chước chiếc xôxíchle để rồi làm
ra “Xe Ba Bánh” …?!
Sau đó, cở chừng
năm 1960 -‘61 …thì dân Saigon mua xe các hiệu:
Môbillet, Vélo Solex 2200, Sach, Gôbel, Rumy
…nhập cảng từ bên tây về để …chạy tà tà hóng
gió trên Xa Lộ Saigòn Biên Hòa ( riêng chiếc
Xe Gắn Máy Rumy, được… nhân vật tiểu thuyết
Trần Đại chạy như gió, trong cuốn Điệu Ru Nước
Mắt của nhà văn Duyên Anh, đọc phát ghiền !!!
)
Những loại xe
nầy nhập về nguyên chiếc, có Gắn Máy sẵn trong
xe, mua xong, gấp rút đổ xăng ( 10 đồng 1 lít
) đầy bình, chạy ào ào liền …Tên XE GẮN MÁY ra
đời từ đó…
Dòng xe “thứ dữ”
nầy, được dân chơi Sài Thành chạy …biểu diễn
chui qua, lòn lại dưới bụng xe be đang chạy (
xe be chở ba lóng gổ rừng bự kềnh chồng lên
nhau )…trên xa lộ Saigon
Biên Hòa, làm tụi học trò Đệ Thất dòm thấy,
phải …. Lé Mắt - Xám Hồn !!!
Và lúc đó, dĩ
nhiên là tai nạn Xe Gắn Máy cũng đã bắt đầu
xảy ra, và chiếc Gắn Máy Sachs .. bị xe hơi
cán dẹp lép, nhưng cái máy Sachs ( của Đức )
còn nguyên…
Rồi có người
thấy vậy, lấy cái máy Sachs đó GÁC vô Xe Ba
Bánh đạp ! …Thế là …
Thế là XE BA
BÁNH GÁC MÁY … chào đời … cũng từ dạo ấy !!!
Tiên khởi, kêu
là “Xe Ba Bánh Gác Máy“ ( để phân biệt với “Xe
Ba Bánh Đạp“ )
Rồi cũng theo
thời gian, bà con “nói tắt” gọi là XE BA GÁC …
Tóm lại lúc bấy
giờ có : Xe Ba Gác và Xe Ba Bánh
Xe Ba Gác là xe
chở “ Vô Địch “ so với loại xe hơi, nếu tính
theo “cc phân khối” …
Lúc đó, xe hơi
Honda và xe Daihatsu 4
bánh mới tinh, khoảng năm 1972- 1973 có giá
630.000 đồng VN một cái, và muốn mua, phải còm-măng trước ba tháng !
Nhưng 2 loại xe
hơi nầy làm sao chở một đống trên trăm cây cừ
tràm dài 6 thước nặng hơn 1 tấn mà chạy …xì
khói phom phom như Xe Ba Gác ???
Nếu
bỏ đống tràm dài 6 thước nầy lên xe “Đa su“
(Daihatsu của Nhựt) có mui, thì chiếc Đa-su 4
bánh chỉ có nước … khóc rống la làng bái sư
!!!
Trong khi đó “cái máy Sach 49 cc phân khối“
của Xe Ba Gác, cứ tự nhiên cõng đống tràm dài,
nặng cả tấn chạy re re…( trong khi cái máy
Sach được làm ra để chở 2 mạng ?)
Tóm lại thời đó,
những loại xe chạy 2 bánh sau đây, chạy …đen
đường phố Saigon :
Là
:
1 -
XE ĐẠP ……….(là XE MÁY hồi xưa)
2 -
XE BA BÁNH
3 -
XE BA GÁC
4 -
XE XÔXÍCHLE (là xe
xích lô … đạp lòi bản họng)
5 -
XE GẮN MÁY …
6 -
…. còn những loại xe khác nữa …
Do đó, người
Saigon nói riêng và Miền Nam nói chung, từ năm
1960, đã đặt tên cho các loại xe hai bánh :
Sach, Puchs, Gobel, Honda, Suzuki, Yamaha, BS,
Kawasaki … là XE GẮN MÁY .
Vậy là tên XE
GẮN MÁY và XE BA GÁC có “nguồn gốc” rất rõ
ràng !
Hết …!!!
Khi “gọi tên“
người ta thường gọi …theo dòng lịch sử của nó
…
Chàng Hiu 374
